‘Ben X de musical is geen musical’
de Standaard, 17-09-12
ANTWERPEN – Een voorstelling op voorhand ‘grensverleggend’ noemen is riskant, maar de musical ‘Ben X’ overtreft zelfs de verwachtingen. Hoe kruip je in het hoofd van een jongen met een autismespectrumstoornis? Hoe maak je duidelijk hoe híj de wereld ziet? In zijn boek en toneelbewerking Niets is wat hij zei lukte het Nic Balthazar. Met zijn film Ben X nadien opnieuw.
En nu is er de musical, een productie van Musical van Vlaanderen. Ze tilt het bronmateriaal van Balthazar nog een niveau hoger. Dat regisseur en scenarist Frank Van Laecke die zelf jaren als leerkracht met autistische jongeren heeft gewerkt, hielp hem een theatrale vorm te vinden die je binnentrekt in het hoofd van Ben Vertriest.
Een ledmuur tovert een stroom van imposante beelden tevoorschijn: ondersteunend waar het moet, overdonderend waar het kan, maar altijd in perfecte balans met de geestestoestand van de 17-jarige Ben. (…).
Kraftwerk
Ben X is geen avondje popcorn-amusement, maar een uppercut van jewelste. Vanaf de eerste minuten, waarin het wezen van autisme wordt geschetst, voert het strakke script van Van Laecke en Allard Blom je mee in een emotionele flow waaraan niet te ontsnappen is. De songteksten van Ben zijn afgemeten eenvoudig, zoals mensen met zo’n stoornis communiceren.
Dirk Brossé mengt in zijn muziek zijn typische zielstrelende melodieën met koele, industriële beats en blieps die zo uit de koffer van Kraftwerk lijken te komen. Een mix die wonderwel werkt en bijdraagt tot het ‘unheimliche’ gevoel van de voorstelling. De acteurs spelen, zonder uitzondering, bijzonder puur en integer. Wie zingt, doet dat met verve en verscheurend veel gevoel.
Voorop komt Leendert De Vis, die vorig seizoen uitgroeide tot een van de meest complete musicalartiesten van zijn generatie. Als Ben X leeft hij zich zo intens mogelijk in, zonder aan geloofwaardigheid te verliezen. Peter Van de Velde is effenaf groots als Bens vader: onbeholpen, koppig maar liefdevol. (….) Marleen van der Loo is al even groots, met de kracht en het onvoorwaardelijke begrip dat alleen een moeder kan tonen.
Het was een goede zet van de makers om van Scarlite, Bens chatvriendin en toeverlaat, zo’n mysterieus personage te maken. Zij biedt hem een ‘uitweg’. Maar of ze elkaar ontmoeten, alleen maar chatten, of ze een fantasie van Ben is, blijft in het midden.
Jorien Zeevaarts puntgave vertolking draagt bij tot dat mysterie. Haar aanwezigheid is zalvend maar ook verrassend dreigend. Als zij al geen soort engel is, zingt Zeevaart er toch als één.
Bert Verbeke en Sébastien De Smet spelen de kwelduivels van Ben X. Ze excelleren dermate in slechtheid dat ze het publiek haast tot interventie bewegen. Wie dat kan, is uit het beste acteerhout gesneden.
(…) Ben X, de musical neemt mensen die musical oppervlakkig en oubollig noemen, alle munitie uit handen. Dit is ‘musical 2.0′, door de gebruikte technologie maar ook door de actuele thematiek en de puntgave uitwerking. Ben X is overdonderend, Ben X is onvergetelijk. Ben X is een ‘must see’ voor iedereen die zegt van musical te houden.
Door: Johan Depaepe
Meer over Ben X
